Dolar Kaç Lira

 

TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN ANALİZİ

Bankacılık sektörünün üçüncü 3 aylık dönemi olan Eylül 2007 verileri geçtiğimiz günlerde yayınlandı. Dikkati çeken bazı noktaları sizler ile paylaşmak istedim;

  1.  Tüm bankacılık sektörü son dönemde aracılık fonksiyonunu daha aktif bir şekilde yerine getirmektedir. Tablo 1’de görüldüğü gibi mevduatın krediye dönüşüm oranı olarak adlandırdığımız kredi/mevduat oranı 2005 yılında % 61,7, 2006 yılında % 69,7 olarak gerçekleşirken 2007 yılı 9. ayında % 76,9’a yükselmiştir.

Tablo 1- Mevduatın Krediye Dönüşüm Oranı %

2001 2002 2003 2004 2005 2006 09.2007
30,5 35,5 42,6 52,0 61,7 69,7 76,9

Başka bir açıdan baktığımızda da tablo 2’de görüldüğü gibi toplam aktifler içinde kredilerin payı 2006 yıl sonunda % 45 iken, bu oranın 2007 yılı 9. ayında % 48,9’a yükselmesi bu görüşümüzü desteklemektedir.

Tablo 2- Türk Bankacılık Sektörü Aktif Yapısı %

% 2005 2006 09.2007
Nakit Değ., Bankalar ve BAPP 9,3 13,0 14,0
Menkul Kıymetler 36,0 33,0 33,9
Krediler 37,8 45,0 48,9
Diğer 16,7 4,9 3,2
Toplam 100,0 100,0 100,0
  1.  Sektörün pasif yapısında tablo 3’de görüldüğü gibi önemli bir değişiklik görülmemektedir. Sektör pasifindeki en önemli kaynak yaklaşık % 64’lük bir oranla mevduat olup, önemini korumaya devam etmektedir.

Tablo 3- Türk Bankacılık Sektörü Pasif Yapısı %

% 2005 2006 09.2007
Mevduat 61,2 64,5 63,6
Yurtiçi Bankalar ve BAPP 3,5 7,0 7,1
Yurtdışı Bankalar 10,3 10,1 8,9
Özkaynaklar 13,5 12,0 13,2
Diğer 11,5 6,4 7,2
Toplam 100,0 100,0 100,0

Bankaların pasif yapısını çeşitlendirmek için pasifte yeni ürünlere ihtiyaçları bulunmaktadır. Bu ürünler, ipotekli borç senetleri, VDMK ve banka tahvil ve bonoları olabilir. Pasifin içinde mevduatın ağırlığının fazla olması, önemli bir diğer sorunu da beraberinde getirmektedir. Mevduatın ikincil piyasasının olmaması müşterilerin kısa vadeyi tercih etmesine neden olmaktadır. Bu durum banka bilançolarında vade uyumsuzluğuna yol açmaktadır. Türk bankacılık sektörünün aktifinin % 30’unun vadesi üç ayın altında, oysa pasifinin % 71’inin vadesi üç ayın altındadır. Faiz oranlarında yükselme olması durumunda vade uyumsuzluğu nedeniyle bankacılık sektörü önemli ölçüde faiz oranı riski ve likidite riski altına girebilecektir.

  1.  Sektörde aktif büyüklüğünde tablo 4’de görüleceği üzere ilk beş banka Ziraat Bankası, İş Bankası, Akbank, Garanti Bankası ve Yapı Kredi Bankası’dır.

Tablo 4- Aktif Büyüklüğü İlk 10 Banka Payı %

2005 2006 09.2007
1 Ziraat Bankası 16,4 14,8 14,7
2 İş Bankası 16,0 15,5 14,6
3 Akbank 13,2 11,8 12,3
4 Garanti Bankası 9,2 10,4 11,3
5 Yapı ve Kredi Bankası 9,7 10,1 9,1
6 Vakıflar Bankası 8,2 7,6 7,6
7 Halk Bankası 6,8 7,1 7,2
8 Finans Bank 3,1 3,7 3,6
9 Denizbank 2,4 2,4 2,4
10 Oyak Bank 2,1 2,4 2,3

 

İlk beş bankayı iki kamu bankası takip etmektedir. Daha sonra gelen bankalar ile ilk beş banka arasında sektör payı açısından önemli fark bulunmaktadır.

  1.  Türk bankacılık sektörü yabancı para net genel pozisyonu konusunda oldukça dikkatli. 2007 yılı Eylül ayı rakamlarına göre sektör 29 milyon $ pozisyon fazlası verdi. Açık pozisyon yapma konusunda daha önceki dönemlerdeki gibi cesaretli değil.
  2.  Sektörün faiz gelirleri % 29,7 artarken, faiz giderleri % 34,3 artmıştır. Bu da faiz marjının daraldığını göstermektedir.
  3.  Karlılıkta ilk beş banka tablo 5’de görüleceği üzere Garanti Bankası, Ziraat Bankası, Akbank, İş Bankası ve Halk Bankası’dır. Garanti Bankası’nın bir önceki yılın aynı dönemine göre karlılığının ciddi ölçüde artmasında iştirak satışı da etkili olmuştur.

 

 

Banka Sıra 09.2007 Sıra 09.2006
Garanti Bankası 1 1.985 4 791
Ziraat Bankası 2 1.843 1 1.400
Akbank 3 1.574 2 1.239
İş Bankası 4 1.360 3 992
Halk Bankası 5 814 6 651
Vakıflar Bankası 6 809 7 609
Yapı ve Kredi Bankası 7 632 8 404
Finans Bank 8 458 5 700
HSBC Bank 9 291 9 232
Denizbank 10 143 10 204

Tablo 5- Karlılık (Milyon TL)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  1.  Toplam kredilerde ilk beş banka tablo 6’da görüldüğü gibi, Garanti Bankası, Akbank, İş Bankası, Yapı Kredi Bankası ve Vakıflar Bankası’dır.

 

Tablo 6- Toplam Krediler (Milyon TL)

Banka 09.2007 12.2006
1 Garanti Bankası 34.715 27.350
2 Akbank 33.302 28.337
3 İş Bankası 32.126 29.818
4 Yapı ve Kredi Bankası 25.204 22.504
5 Vakıflar Bankası 20.833 18.043
6 Ziraat Bankası 19.860 17.371
7 Halk Bankası 15.980 11.646
8 Finans Bank 13.096 11.175
9 HSBC Bank 8.793 7.524
10 Denizbank 8.498 6.825
  1.  Toplam menkul kıymet portföyünde ilk beş banka Tablo 7’de yer almaktadır. Kamu bankalarına görev zararı karşılında daha önceden verilen DİBS’ler nedeniyle, menkul kıymetler portföyü büyüklüğünü korumaktadır.

Tablo 7- Toplam Menkul Kıymetler Portföyü (Milyon YTL)

Banka 09.2007 12.2006
1 Ziraat Bankası 46.231 43.890
2 İş Bankası 24.762 26.359
3 Akbank 24.600 20.367
4 Halk Bankası 17.535 18.139
5 Garanti Bankası 15.307 14.395
6 Yapı ve Kredi Bankası 12.704 16.470
7 Vakıflar Bankası 11.464 10.432
8 Finans Bank 2.476 2.196
9 Oyak Bank 2.379 2.247
10 Fortis Bank 2.359 2.226

Özellikle yabancı bankaların menkul kıymet portföyünün düşük olması da dikkat çekmektedir.

  1.  Mevduatın TP ve YP kompozisyonu yıllar itibariyle bakıldığında tablo 8’ den de görüleceği üzere önemli değişiklikler göstermektedir.

Tablo 8- Toplam Mevduatın TL-YP Dağılımı %

% 2002 2003 2004 2005 2006 09.2007
TP 42,7 51,4 55,3 63,6 61,5 64,2
YP 57,3 48,6 44,7 36,4 38,5 35,8

Türk parası mevduatın payı artarken, yabancı para mevduatın payı azalmaktadır. Bu durum halkın tasarruflarının Türk Parası cinsinden tutma yönündeki değişiklikten kaynaklandığı gibi, döviz kurunun artmaması veya düşmesinden kaynaklanmaktadır.

  1.  Toplam özkaynaklarda ilk beş banka tablo 9’dan da görüleceği üzere, İş Bankası, Akbank, Ziraat Bankası, Garanti Bankası ve Vakıflar Bankası’dır.

Tablo 9- Toplam Özkaynaklar (Milyon TL)

09.2007 12.2006
1 İş Bankası 11.005 9.410
2 Akbank 10.129 7.065
3 Ziraat Bankası 6.586 6.579
4 Garanti Bankası 6.485 4.670
5 Vakıflar Bankası 4.993 4.487
6 Yapı ve Kredi Bankası 4.050 3.344
7 Halk Bankası 3.832 3.780
8 Finans Bank 2.545 2.155
9 HSBC Bank 1.944 1.276
10 Fortis Bank 1.617 1.115
  1.  Yılın ilk dokuz aylık döneminde sektörde şube sayısı % 7,3, personel sayısı ise % 7,4 artmıştır. Tablo 10’da görüleceği üzere, en çok şube açan bankalar arasında TEB, Finansbank, Garanti Bankası, Yapı Kredi Bankası ve İş Bankası gelmektedir.

Tablo 10- Şube Sayısında Artış

09.2007 2006 Artış
1 Türk Ekonomi Bankası 253 170 83
2 Finans Bank 378 309 69
3 Garanti Bankası 545 483 62
4 Yapı ve Kredi Bankası 660 598 62
5 İş Bankası 929 891 38
6 Denizbank 299 262 37
7 HSBC Bank 226 193 33
8 Fortis Bank 248 225 23
9 Şekerbank 230 209 21
10 Vakıflar Bankası 331 314 17

Personel sayısında artış olan bankalardan ilk 10 aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Garanti Bankası, TEB, Finansbank, Denizbank ve Vakıflar Bankası ilk sıralarda yer almaktadır.

Tablo 11- Personel Sayısında Artış

09.2007 2006 Artış
1 Garanti Bankası 13.813 11.907 1.906
2 Türk Ekonomi Bankası 4.978 3.565 1.413
3 Finans Bank 8.875 7.751 1.124
4 Denizbank 6.419 5.528 891
5 Vakıflar Bankası 8.557 7.679 878
6 Akbank 13.205 12.333 872
7 Halk Bankası 11.572 10.860 712
8 Fortis Bank 4.975 4.335 640
9 Oyak Bank 5.924 5.403 521
10 İş Bankası 19.159 18.729 430

Sektörün dokuz aylık sonuçlarına göre bankaların başarılı bir performans sergilediğini görmekteyiz. Ancak, 2008 yılı gerek rekabetin artması, gerekse kar marjlarının daralması nedeniyle oldukça zorlu geçecektir.